کوتاهی قد
در این روزها بیماران زیادی به بنده با مشکل کوتاهی قد مراجعه می کنند.
بالاخص مادران زیادی که در مورد قد فرزندان خود نگران هستند و چه بسا بسیار دیر نیز مراجعه کرده و در واقع زمانی مراجعه کرده اند که صفحات رشد بسته شده است
در این مقاله مختصری از نکات مهم در این موضوع را مورد نقد و بررسی قرار خواهیم داد.
نکته اول:
نکته بسیار مهمی که مادران و مردم ما باید بدانند آن است که زمانی آمپول هورمون رشد (که البته تشخیص نیاز بودن آن نیز توسط فوق تخصص غدد انجام میشود) میتواند موثر واقع شود که صفحات رشد باز باشند لذا توصیه بنده به بیماران عزیزم مراجعه به موقع و قبل از ایجاد بلوغ میباشد.
در واقع زمانی که بلوغ حادث شد و ترشح هورمون های جنسی در بدن زیاد شد صفحات رشد در اثر ترشح هورمونهای جنسی شروع به بسته شدن میکنند و تجویز هورمون رشد در شرائطی که صفحات بسته شده اند بی فایده است.
نکته دوم:
رژیم دوران قبل از بلوغ در افزایش قد بسیار مهم و موثر میباشد و اگر چه نقش ژنتیک و قد پدر و مادر در این موضوع بی تاثیر نیست ولی نقش رژیم غذایی دوران قبل از بلوغ را نیز نباید انکار کرد.
نکته سوم:
از دیدگاه بنده استرس در کوتاهی قد فرزندان بسیار نقش دارد و این استرس ممکن است شامل موارد زیادی مثل بی خوابی و ترس و اضطراب فراوان از امتحانات مدرسه، کنکور ویا حتی یک استرس شدید و مزمن مثل متارکه و جدایی پدر و مادر باشد.
اینجانب در دوره طبابت خود با بیماران بسیاری مواجه شدم که علی رغم داشتن پدر و مادری با قد بلند، خود دچار کوتاهی قد بودند و وقتی شرح حال دقیقی گرفته میشد معلوم میشد که استرس های محیطی که یکی از غالب این موارد طلاق و جدایی پدر و مادر بود در این بیماران نقش داشته است.
نکته چهارم:
وجود بیمایهای بسیار زیاد هورمونی مثل کم کاری تیروئید یا کمبود ویتامین دی یا کمبود هورمون رشد، اختلالات هیپوفیز و آدرنال میتوانند باعث ایجاد این اختلالات شوند.
بدیهی است تشخیص و رد کردن این اختلالات با مراجعه به پزشک فوق تخصص غدد و انجام اقدامات آزمایشگاهی و پاراکلینیک مقدور می باشد.
نکته پنجم:
وجود بیماری های سیستمیک از قبیل بیماری قلبی، ریوی، عفونت های مزمن و امثالهم نیز خود میتوانند زمینه ساز عدم رشد مناسب فرزند گردند.
نکته ششم:
داشتن فعالیت فیزیکی کافی، برای رشد قدی یک کودک حیاتی است. اگر کودک به اندازه کافی فعالیت جسمانی نداشته باشد دچار بسیاریازبیماریها خواهد شد. برای مثال، ممکن است کودک به عارضه چاقی کودکان مبتلا شود. به علاوه، ورزش نکردن بر قد کودک تأثیر منفی می‌گذارد، چون ثابت شده که ترشح هورمون رشد با انجام ورزش افزیش می یابد.
حال چه باید کرد؟؟ 
ابتدا خواهش بنده از بیماران این است که حتما" و حتما" قد فرزند خود را پایش کنید و در صورت شک به موضوع به پزشک فوق تخصص غدد مراجعه فرمایید.
بدیهی است که فرایند بلوغ در کنار رشد قدی همواره باید در نظر گرفته شود چرا که همان طور که قبلا" ذکر شد بعد از ایجاد بلوغ و ترشح هورمونهای جنسی صفحات رشد شروع به بسته شدن میکنند.
پس لازم است این مسئله نیز از طریق آموزش به والدین و با انجام معاینات زیر بغل و پستان( در خصوص دختران) و دستگاه تناسلی انجام شود و چنانچه فرایند بلوغ با رشد قدی کودک متناسب نیست سریعا" به پزشک فوق تخصص غدد مراجعه نمایند.
بدیهی است که پزشک فوق تخصص غدد میتواند با بررسی نمودارهای رشد و محاسبه صدک رشد و بررسی سن استخوانی و آزمایشات لازم و اقدامات پاراکلینیک به بررسی وضعیت قد بیمار بپردازد.
