دکتر عارف زاده فوق تخصص غدد در تهران

اختلالات جنسی

ناتوانی جنسی وضعیتی است که در آن مرد نمی‌تواند نعوظ پیدا کرده و قادر نیست که نعوظ خود را به مدت کافی جهت انجام نزدیکی حفظ نماید. اگر چه مشکل شایعی برای یک زوج محسوب می‌گردد ولی قابل درمان نیز هست.

ناتوانی در بسیاری از مردان به صورت نعوظ ناقص و یا اشکال دیگر آن دیده می‌شود ولی می‌تواند به صورت دایمی و مزمن باقی بماند. مواردی مثل بیماری‌های مزمن، داروها، افسردگی، هیجان و تشویش باعث بروز انواع زودگذر آن شده و مطمئن باشید که در صورت ابتلا به آن مجبور نیستید تا آخر عمر با آن زندگی نمایید.

کمک پزشک معالج همیشه قابل دسترسی است. پس از ملاقات با جراح کلیه و مجاری ادراری که در اغلب موارد، آموزش لازم در اینگونه موارد را دیده است، توصیه‌های لازم در اختیار شما گذاشته می‌شود. مجدداً به خاطر داشته باشید که ناتوانی جنسی با موفقیت قابل درمان است.

● نعوظ چگونه ایجاد می‌شود؟ناتوانی جنسی

برای اینکه نعوظ یا راست شدن آلت تناسلی ایجاد شود، باید قسمت‌های مختلف بدن با یکدیگر هماهنگ گردد. یک مرد تنها به این دلیل که می‌خواهد، نمی‌تواند به سادگی نعوظ پیدا کند.

جهت ایجاد نعوظ هماهنگی بین روان آدمی، مغز و دستگاه اعصاب مرکزی و محیطی، هورمون‌های خونی، عروق خونی اعم از شریان و ورید جهت ورود جریان خون به داخل آلت و عدم خروج آن از آلت ضروری می‌باشد. وقتی تمام این دستگاه‌ها با هم کار کنند دو جسم غاری بزرگ شبیه اسفنج موجود در داخل آلت با خون پر شده و بزرگی و سفتی آلت ایجاد می‌گردد.

● آسبب شناسی

ناتوانی جنسی می‌تواند به علت عیوب عضوی و یا روانی ایجاد گردد. عوامل متعددی در ایجاد نعوظ اخلال ایجاد می‌کنند. در ابتلای هر کدام از اعضا و دستگاه‌های دخیل در نعوظ که در بالا ذکر شد ناتوانی جنسی ایجاد می‌شود.

مثلاً وقتی مردی استرس و افسردگی داشته و یا نگران این باشد که نمی‌تواند عمل دخول را انجام دهد، دچار ناتوانی می‌گردد که به آن ناتوانی جنسی روانی می‌گویند. در بیش از نیمی از موارد، ناتوانی به علت بیماری یا جراحی و تصادف منجر به صدمات عروقی عصبی به وجود می‌آید. داروها و علل هورمونی نیز می‌توانند در این قضیه مؤثر باشند.

از میان بیماری‌ها باید از بیماری قند یا دیابت نام برد که ایجاد ضایعات عروقی عصبی کرده و هجوم جریان خون به داخل آلت را در هنگام تقاضای جنسی مختل نموده و ناتوانی جنسی ناشی از مرض قند را ایجاد می‌کند.

حفظ رژیم غذایی، ورزش و کنترل قند خون به وسیله دارو زیر نظر پزشک مربوطه مشکل را حل می‌نماید، ولی در صورت طولانی بودن، ناتوانی جنسی مزمن ایجاد می‌کند که درمان آن مشکل است.

یکی دیگر ازعلل عضوی، بیماری‌های قلبی عروقی می‌باشد که در آن جریان خون به داخل آلت کاهش یافته و شخص نعوظ کافی پیدا نمی‌کند. به علاوه گهگاه وریدها که وظیفه احتباس خون در داخل آلت را بر عهده دارند به خوبی عمل نکرده و شخص نمی‌تواند نعوظ خود را به مدت کافی جهت انجام نزدیکی پایدار نگاه دارد. به این حالت ناتوانی جنسی وریدی می‌گویند.

جراحی‌های وسیع لگنی که برای کنترل سرطان پروستات، مثانه و روده بزرگ به کارگرفته می‌شود، به علت اینکه در آن جراح سعی در برداشتن کامل تمام بافت‌های اطراف سرطان را دارد، سبب صدمه به عروق و اعصاب مسئول ایجاد نعوظ گردیده و نهایتاً ناتوانی جنسی ایجاد می‌کنند.

صدمات نخاعی به علت مرکزیت این عضو برای انتقال دستورات مغزی به اعضای بدن می‌تواند باعث ناتوانی جنسی گردد.

از مواد شیمیایی مؤثر در ایجاد ناتوانی جنسی باید به داروهای ضد فشار خون و داروهای عصبی و ضد افسردگی اشاره نمود. به این نوع، ناتوانی جنسی دارویی می‌گویند. البته در اینجا پزشک است که به شما جهت ادامه یا قطع دارو توصیه لازم را خواهد نمود و قطع خود سرانه دارو عوارض دیگری را می‌تواند در پی داشته باشد. الکل نیز باعث آسیب کبدی، اختلالات هورمونی و صدمات رشته‌های عصبی گردیده و در بعضی از مواقع منجر به ناتوانی جنسی دایمی می‌گردد.

نارسایی کلیه و کبد نیز به لحاظ ایجاد تغییرات هورمونی اغلب این عارضه را به دنبال خواهند داشت.

ناتوانی جنسی شامل انواع زیر است:ناتوانی جنسی

● اشکال در نعوظ:

به معنی عدم توانائی در ایجاد و حفظ نعوظ سفت بوده که امکان دخول به واژن و رابطه رضایت بخش جنسی را نمیدهد

● انزال زودرس:

به انزال کنترل نشده قبل یا مدت کوتاهی بعد از ورود آلت به واژن اطلاق می شود.

● انزال دیررس:

به انزال دیررس اشاره دارد.

● انزال برگشتی:

به معنی برگشت مایع منی به داخل مثانه در حین انزال بوده و ناشی از نارسائی مکانیسم گردن مثانه است.

● آمار:

در بین سنین ۷۰-۴۰ سالگی, در ۵۲% افراد به درجات مختلف اختلال نعوظ وجود دارد. ۱۷% این موارد خفیف, ۲۵% متوسط و ۱۰% دیگر شدید است. با افزایش سن به خصوص موارد متوسط و شدید ۳-۲ برابر شایعتر می شوند. از عوامل مستعد کننده می توان به دیابت قندی, بیماری قلبی , فشار خون بالا و کمبود HDL( مرتبط با چربی خون) اشاره کرد. عوامل روانی یا پسیکولوژیک( نظیر افسردگی خشم…) نیز در اختلال عملکرد جنسی موثرند. انواع دیگر اختلال عملکرد جنسی که بسیار شایع هستند شامل انزال زودرس ۲۸% فقدان تمایل جنسی ۱۶% و اضطراب در هنگام نزدیکی ۱۷% می باشد.

● پاتوژنز:

در نعوظ عوامل روانی ,عصبی, هورمونی, شریانی وریدی و سینوزوئیدی دخالت دارند. مواردی که بیش از یک عامل دارند و یا اینکه علل آنها بطور دقیق مشخص نمی باشد.. تحت عنوان علل دیگر بحث شده اند.

● مرورکلیه علل اختلالات نعوظ مردان ناتوانی جنسی

اختلالات مادرزادی :فقدان جسم غاری-فیبروز جسم غاری- ضایعات طناب نخاعی-ابنرمالیتی های مادرزادی

اختلالت پانکراس :دیابت ملیتوس

اختلالات نرولوزیک: بیماری MS – نروپاتی اوتونوم- نروپاتی محیطی

اختلالت عروقی: pripaism ( نعوظ دردناک) -گرفتگی عروقی شریانهای اون منطقه- واریکوسل

اختلالات آدرنال: سرطانها- بیماری کم کاری غده مذبور بنام بیماری آدیسون

اختلالات تیروئیدی: کم کاری تیروئید- پر کاری تیروئید

صدمات به پانکراس: صدمه به آلت- شکستگی لگن- صدمه ستون مهره ها- انجام هر گونه جراحی روی ستون فقرات

داروها: بلوکر های اتونومیک- استروژنها- آنتی آندروژنها- رزرپین- بلوکر های گیرنده دوپامین

اختلالت گنادی: یعضی از سندروم های کم کاری غده جنسی مردانه- عوارض اوریون بیضه- چرخش دوطرفه بیضه

بیضه پیر مردان- سرطانهای بینابینی زن ساز- اخته شدن

اختلالات غده هیپوفیز مغزی: وجود غده های خوش خیم- و بدخیم- کم کاری غده مذبور-

متفرقه: بیماری نادری بنام هموکروماتوز- نارسائی کلیه- بیحالی و ضعف عمومی

● اختلالات روانی

تئوریهای اولیه اشکال نعوظ را به اضطراب نسبت میدادند. در دهه ۱۹۵۰ اعتقاد بر این بود که علت ۹۰% موارد اختلال نعوظ پسیکولوژیک است. امروزه با پیشرفت روشهای تشخیصی مشخص شده است که علت بیش از ۵۰% ناتوانائیهای جنسی ارگانیک است و این درصد در سنین بالاتر بیشتر است. پاتوژنز ناتوانی جنسی با منشا روانی ناشناخته است. فعالیت بیش از حد سمپاتیک و مهار آزاد شدن نوروترانسمیترز ها از فرضیه های مطرح شده هستتند.

● اختلالات عصبی

ناتوانی جنسی به علت اختلالت نعوظ ممکن است ناشی از بیماری مغزی طناب نخاعی اعصاب کاورنوس و پودندال.. پایانه های انتهائی اعصاب و گیرنده ها باشد. حدود ۹۵% بیماران با ضایعه کامل نرون محرکه فوقانی توانائی نعوظ دارند.ولی فقط ۲۵% بیماران با ضایعه نرون محرکه تحتانی دارای نعوظ می باشند. در ۹۰% ضایعات ناکامل نعوظ حفظ می شود. بیماریهای اختلال عملکرد مغز.. مثل سرطانها صرع حوادث عروق مغزی پارکینسون آلزایمر اغلب باعث کاهش میل جنسی می شوند. اختلال نعوظ در این موارد دیده نمی شود. اختلالات طناب نخاعی( مانند اسپاینا بی فایدا, فتق دیسک , سیرنگو میلی , تومور طناب نخاعی, تابس دور سالیس , بیماری ام اس) راه های آوران و یا وابران را درگیر میکند. اختلال اعصاب کاورنو و پودندال( آسیب مستقیم به اعصاب در تروما , جراحی رادیکال پروستاتکتومی و یا جراحی رکتوم) راه های ارتباطی را قطع میکنند. نوروپاتی محیطی مانند آنچه که در دیابت قندی الکلیسم مزمن و یا کمبود ویتامین دیده میشود به پایانه های عصبی آسیب وارد کرده و باعث کاهش ناقلین شیمیائی میشود.

● اختلالات هورمونی

دیابت قندی شایعترین بیماری هورمونی است که با اختلال نعوظ همراه است. ناتوانی جنسی در دیابت عمدتا به علت عروقی, عصبی و روحی روانی است. کم کاری غدد جنسی در اثرسرطان های غده های مغزی, درمان با استروژن یا ترکیبات ضد آندروژن و برداشتن بیضه ها( ارکیکتومی) برای سرطان پروستات ممکن است میل جنسی و نعوظ های شبانه را مهار نماید. ناتوانی جنسی متعاقب پرولاکتین بالا( مهار تمایلات جنسی) پرکاری تیروئید, کم کاری تیروئید سندروم کوشینگ و بیماری آدیسون ایجاد می شود.

● اختلالات شریانی

هنگامی که آلت تناسلی در حالت شل می باشد, کمترین مقدار خون که فقط جهت رفع نیاز های متابولیک است وارد جسم غاری میشود و سطح گاز های خون در جسم غاری مشابه سطح آنها در خون وریدی است. پس از تحریک جنسی بطور ناگهانی مقدار زیادی خون شریانی وارد آرتریولهای متسع می شود. تا تمام سیستم سینوزوئیدی را باز کند و تعادل جدیدی در فشار ( حدود ۱۰۰ میلی متر جیوه) برقرار نماید( نعوظ کامل) ; در همین زمان برای حفط نعوظ فقط مقادیر آستانه ای جریان خون وارد جسم غاری میشوند و آن را ترک میکنند. تنگ شدن مجرای شریانی بعلت سخت شدن جدار شریان منجر به افت شریان در شریان های کاورنوس و کاهش جریان خون شریانی میشود که قادر است فقط بخشی از سیستم سینوزوئیدال را پر نماید و این فشار در جدار سیوزوئید ها جهت مسدود کردن ورید ها کافی نیست این نارسائی شریانی منجر به نعوظ ناقص یا عدم توانائی در حفظ نعوظ اولیه

می شود.

● دارو ها و اختلالات جنسی

این داروها باعث ناباروری موقتی میشن:

کتوکونازول- اسپیرینولاکتون- الکل- سایمتدین- داروهای نشاط آور مثل ماری جوانا- هروئین- متادون-داروهائی که بعنوان شیمی درمانی ضد سرطان به حساب می آید.

نارسایی جنسی در بیماران دیابتی:

اصولا" در بیماران دیابتی مجموع چندین عامل دست به دست هم می دهند و منجر به نارسایی جنسی می شوند:

الف) اختلالات عروقی در دراز مدت می توانند باعث عوارض عروقی ماکروواسکولار (عوارض عروق بزرگ) و میکروواسکولار (عوارض عروق ریز) شوند. از عوارض عروق ریز حاصل از آن می توان به نفروپاتی (عوارض کلیوی)، رتینوپاتی (عوارض ته چشم) و نوروپاتی (عوارض عروق ریز خونرسان به اعصاب) اشاره کرد. 

عوارض عروق بزرگ یا ماکروواسکولار نیز بر عروق قلب، مغز و پا اثر می گذارد.

عوارض عروقی نیز با کاهش خونرسانی به آلت جنسی باعث اختلال نعوظ در آقایان و کاهش قدرت جنسی در خانم ها می شود.

ب) اختلالات عصبی(نوروپاتی):

اختلالت اتونوم یا نوروپاتی اتونوم دیابتی میتوانند منجر به اختلالات جنسی در بیماران دیابتی شوند . چون دیابت منجر به نوروپاتی محیطی  میشود به پایانه های عصبی آسیب وارد کرده و باعث کاهش ناقلین شیمیائی میشود.

ج) اختلالات هورمونی:

مردان دیابتی تستوسترون کمتری دارند

اختلالات هورمونی حاصل از دیابت هم بر قدرت جنسی تاثیرگذارند. ثابت شده است بیماری دیابت باعث کاهش سطح هورمون های جنسی چه در مردها و چه در خانم ها می شود. 

بیشتر مطالعات در دنیا نشان داده اند سطح تستوسترون در مردهای دیابتی به طور معنی داری پایین تر از مردان غیردیابتی است. در بیماران دیابتی خانم، به خصوص دیابتی های نوع 1 نیز یائسگی زودرس بیشتر دیده می شود.

د) اختلالات روانی:

دیابت یک بیماری مزمن است و می تواند باعث افسردگی شود. افسردگی نیز خود احتمال اختلالات جنسی و مشکلات نعوظ را در بیماران دیابتی افزایش می دهد. 

ه) داروها:

داروهای مخصوص دیابت می توانند باعث افزایش احتمال اختلال های جنسی شوند؛ مثلا مصرف استاتین ها (داروهای چربی) و داروهای ضد فشار خون مثل آنتنولول می تواند باعث افزایش احتمال اختلال های جنسی شوند؛ مثلا مصرف استاتین ها (داروهای چربی) و داروهای ضد فشار خون مثل آتنولول می تواند باعث کاهش میل و قدرت جنسی شود. این موضوع را هم باید در نظر داشت که دیابتی ها بیشتر دچار فشار خون می شوند و بیماری فشار خون نیز بر قدرت جنسی تاثیرگذار است. افزایش وزن در دیابتی های نوع 2 نیز احتمال بروز اختلالات جنسی را افزایش می دهد.