کمبود ویتامین دی
ویتامین دی نوع ویتامینی است که به جهت تاثیرات مختلف و رسپتورهای آن
نوعی هورمون نیز محسوب می شود.
این ویتامین به محکم کردن استخوان ها و دندان ها کمک کرده
و نیز باعث قدرت عضلانی و جذب کلسیم در بدن می شود.
علائم کمبود ویتامین دی:
بهتر است علائم را در دو گروه اطفال و بزرگسال تقسیم کنیم:
علائم کمبود ویتامین دی در اطفال:
1) وزن کم هنگام تولد
2) دیر راه افتادن بچه و کوتاه قدی
3) تحریک پذیری بچه ها
4) ریکتزروزاری در محل اتصال دنده به جناغ سینه کودک
4) تغییرات در استخوان های مچ دست و مچ پا
5) افزایش عرق کردن
6) کرامپ یا اسپاسم عضلانی و تشنج و
مشکل تنفسی در اثر کمبود کلسیم ثانویه
7) نرمی استخوان های سرو فونتانل های جمجمه
8)تأخیر رشد دندانهای موقتی و حتی دائمی
9) سینه کبوتری
10)انحنای استخوانهای پا و ناهنجاری استخوانهای لگنی
11)بندرت در کمبود شدید ویتامین دی کاردیومیوپاتی و
مشکلات قلبی ایجاد میشود.
علائم کمبود ویتامین دی در بزرگسالان:
نکته مهم: در اکثر موارد در بزرگسالان بدون علائم بوده و
در بسیاری مواقع مبهم و غیر اختصاصی است.
به همین علت در اکثر اوقات دیر تشخیص داده می شود.
علائم کمبود ویتامین دی در بزرگسالان شامل:
1) درد مبهم و پراکنده در تمام بدن
2) ضعف عمومی بدن و ضعف در ایستادن و بالا رفتن از پله
3) دردهای مبهم و پراکنده استخوانی
4) افسردگی و ضعف عمومی بدن
5) امروزه معلوم شده کمبود ویتامین دی با
دیابت و مقاومت به انسولین هم مرتبط است.
حتی کمبود مزمن آن می تواند فشار خون بالا هم ایجاد کند.
6) اختلالت مو و ناخن و پوست
علل کمبود ویتامین دی:
1) دریافت ناکافی ویتامین دی به علل:
کمبود دریافت غذایی
عدم استفاده از نور آفتاب
پوست تیره
رژیم غذایی بد و عدم مصرف کافی شیر لبنیات ماهی زرده تخم مرغ و جگر
2) بیماری های گوارشی و سوء جذب
3) بیماریهای کبدی
4) بیماری های کلیوی
5) سلیاک
6)چاقی بیش از حد، مشخص شده که در افراد چاق کمبود ویتامین دی شایع تر است.
7) مصرف داروها: داروهای ضد تشنج و امثالهم.
عوارض کمبود مزمن ویتامین دی در بزرگسالان:
دیابت
فشار خون
افسردگی
مشکلات پوستی و ناخن و مو( ریزش مو)
ضعف و بی حالی مزمن
مشکلات دندان
عفونت مکرر
خطر ابتلا به سرطان
درمان کمبود ویتامین دی:
لازم است بیماران حتما" به پزشک فوق تخصص غدد مراجعه کرده
تا پس از انجام آزمایشات لازم و بررسی های
لازم در صورتی که عامل این بیماری مشکل زمینه ای است
درمان بیماری زمینه اولیه انجام شود یا در صورت نیاز با
تجویز داروهای ویتامین دی و مکمل های کلسیم و
اصلاح رژیم غذایی درمان انجام شود.
رژیم غذایی در کمبود ویتامین دی ناشی از عدم دریافت ویتامین:
منابع ویتامین دی:
مهم ترین مسئله نور آفتاب است.
وقتی خورشید بر روی پوست عریان بتابد
، خود بدن ویتامین دی می سازد و شاید مسائلی نظیر زندگی شهری
و آپارتمان نشینی و کار در محیط های بسته و عدم استفاده کافی از
نور آفتاب به علل مختلف این معضل را در ایران شایع کرده است.
همچنین نبود شیر و لبنیات با کیفیت مطلوب و اضافه کردن شیر خشک و
روغن پالم و بعضا" نشاسته به شیر و لبنیات باعث شده مردم رغبت
کمتری به مصرف شیر و لبنیات نشان داده و امروزه کمبود ویتامین دی
در بسیاری ازمردم بالاخص در خانم ها دیده میشود.
سایر منابع ویتامین دی شامل:
1) شیر و لبنیات
2) ماهی و ترکیبات دریایی
3) روغن كبد ماهي
4) قارچ
5) زرده تخم مرغ
6)جگر گاو و گوساله
اینجانب در بسیاری از بیماران مبتلا به دیابت با این مشکل روبرو شدم و
ضمنا" بسیاری از بیماران نیز در مراحل اولیه دیابت و فاز پره دیابت
با این مشکل همراهی دارند و جالب تر اینکه با درمان کمبود ویتامین دی
در بسیاری از این بیماران کنترل قند نیز بهتر هم انجام می شود.
نویسنده و گردآوری:
دکتر علیرضا عارف زاده.
فوق تخصص غدد.